چهل ستون

چهل‌ستون از بناهای تاریخی استان اصفهان در ایران است. باغ چهلستون که بالغ بر ۶۷۰۰۰ متر مربع مساحت دارد، در دوره شاه عباس یکم احداث آن آغاز شد و در وسط آن عمارتی ساخته شده بود. در سلطنت شاه عباس دوم، ساختمان تکمیل شد و در ساختمان موجود مرکزی، تغییرات کلی داده شده‌است و تالار آینه، تالار ۱۸ ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوانهای طرفین سالن پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزیینات نقاشی و آئینه کاری و کاشی کاری دیوارها و سقفها افزوده شده‌است.

منارجنبان

این بنا به‏ صورت یک بقعه و دو مناره است که بر روى قبر «عمو عبدالله» از زهاد و صُلحاى معروف قرن هشتم هجرى بنا شده است. ایوان منارجنبان یکى از نمونه‏ هاى ابنیه سبک مغولى ایران است و از آن دوره کاشى‏کارى‏هایى هم دارد. مناره‏ ها بعداً و در تاریخى که درست معلوم نیست و احتمالاً در آخر عصر صفویه به ایوان مزبور اضافه شده و با حرکت دادن یکى از آنها، نه تنها مناره دیگر به حرکت درمى‏آید بلکه تمامى این ساختمان مرتعش مى‏شود.

شهرت منارجنبان اصفهان از دیرباز به این خاطر بوده است که هر گاه یکى از مناره‏هاى طرفین ایوان بنا را مى ‏جنبانده ‏اند این حرکت به مناره دیگر هم منتقل مى ‏شده است. چگونگى این حرکت و انتقال آن به مناره دیگر – اگر چه دیرگاهى تعجب بسیارى از مردم و بازدیدکنندگان آن را بر مى ‏انگیخته است – از دیدگاه صاحبنظران و آنان که بر امورى چون معمارى آگاهند، چندان شگفت و غیر طبیعى نیست آنان بر این باورند که در تمام بناهایى که چنین شکل و مناره هایى دارند حرکت هست و اگر در اینجا بسیار چشمگیرتر است دلیل آن باریکى و سبکى این مناره هاست و گرنه جهانگردان و سیاحان به مناره ‏ها و ساختمان هایى که به همین طریق مى ‏جنبیده ‏اند در نقاط دیگر جهان اشاره کرده ‏اند.

میدان نقش جهان

میدان نقش جهان اصفهان، یکی از زیباترین میدان های جهان به طول تقریبی 507 و عرض 158 متر است که همانند زنجیری چهار اثر تاریخی بی نظیر دنیا را به هم پیوند داده است : مسجد شیخ لطف الله، مسجد شاه، سر درب بازار قیصریه و کاخ عالی قاپو.

همچنین پیرامون میدان نقش جهان دویست حجره دو طبقه قرار دارد.

با انتخاب اصفهان به پایتختی در عهد صفویه و گسترش این شهر، میدان نقش جهان به جای میدان کوچکی که از دوران تیموریان باقی مانده بود احداث گردید.به هنگامی که دو مسجد شاه و شیخ لطف الله و سردر بازار قیصریه ساخته شد این 3 بنا با طاقهای متحدالشکل به هم مربوط شدند و با پایان یافتن میدان و خاتمه تزیینات، کف آن شن ریزی و مسطح شد. از این زمان بود که میدان نقش جهان برای انجام مسابقات و بازی های معمول آن عصر مانند چوگان و قاپوق اندازی مورد استفاده قرار می گرفت و سان و رژه سربازان و سپاهیان نیز در همین محل انجام می شد.

مدرسه خان

مدرسه خان از جمله بناهای مدارس معروف و بزرگ علوم فقهی دوران صفویه می باشد که در محله اسحاق بیگ شیراز واقع گردیده است ؛ این بنا به همت الله وردی خان افشار والی شیراز و سپه سالار شاه عباس صفوی بنا گذاشته شد ، پس از مرگ ایشان پسرش سردار نامی ایران ، امام قلی خان در سال 1024 هجری قمری کار بنا را به اتمام رسانده ، زیر بنای این محل که به سبک بناهای درون گرا ساخته شده 7686 متر مربع می باشد که در زمینی به مساحت 5003 متر مربع در دو طبقه بنا گردیده است ، این بنا دارای یکصد حجره جهت اسکان طلاب بوده که در حال حاضر هفتاد هجره به جای مانده و نیز صحن مدرسه با یک حوض هشت گوش در مرکز و 4 باغچه در چهار طرف آن به همراه درختان نارنج و نخل مزین گردیده است ، طول صحن 51 متر و عرض آن 45 متر می باشد .

آرامگاه خواجوی کرمانی

در شمال شیراز، در دامنه کوه صبوی و در ابتدای جاده شیراز – اصفهان، در تنگ الله اکبر قرار گرفته است. قبر وی مشرف بر دروازه قرآن می باشد. آب چشمه معروف رکناباد نیز از کنار مقبره خواجو می گذرد.

این آرامگاه در سال 1315 شمسی با اعتبارات اداره فرهنگ فارس ساخته شد. محل آرامگاه در محوطه ای بدون سقف قرار دارد. در وسط صفه آن سنگ قبری است که بالای آن محدب و دارای برآمدگی است. روی این سنگ کتیبه ای که بیانگر قبر خواجو باشد وجود ندارد. فقط بالای سنگ عبارت: کل من علیها فان و یبقی وجه ربک ذوالجلال و الاکرام به خط ثلث نوشته شده است.

در بالا و پایین قبر نیز دو ستون سنگی کوتاه قرار دارد که طبق رسم آن زمان در بالا و پایین قبور عرفا و شعرا وجود داشته است. در سال 1337 شمسی اداره باستان شناسی فارس اقدام به ساخت یک اطاق در قسمت شمالی محوطه آرامگاه کرد.

مسجد وکیل

مسجد وکیل در مجموعه بناهای زندیه، در کنار بازار وکیل و حمام وکیل در مرکز شهر شیراز قرار دارد

در غرب بازار وکیل و در انتهاى راسته شمشیرگرها مسجد وسیع بسیار زیبایى بنا شده است که به نام مسجد سلطانى وکیل یا مسجد وکیل شهرت دارد.

این بنا یکی از بناهای زیبا و بسیار مستحکم دوره زندیه ‌می‌باشد که از لحاظ هنری و معماری دارای اهمیت زیادی است.

این مسجد به دستور کریم‌خان زند ساخته شده است. طرح این مسجد دو ایوانی بوده و دارای دو شبستان جنوبی و شرقی است.

شبستان جنوبی با ستون‌های سنگی یکپارچه و مارپیچ از شاخصه‌های معماری ایرانی و از مناطق دیدنی این مسجد است که دارای ۴۸ ستون سنگی یکپارچه می‌باشد.

آرامگاه حافظ

آرامگاه خواجه شمس الدین محمد حافظ در خیابان حافظیه شهر شیراز قرار دارد

نخستین بنای آرامگاه حافظ شیرازی، به دستور میرزا ابوالقاسم گورکانی؛ حکمران فارس در سال 865 قمری ساخته شد.

در آن زمان شمس‌الدین محمد یغمایی وزیر ابوالقاسم گورکانی، بر فراز قبر حافظ عمارت و گنبدی ساخت که جلوی آن نیز حوض آب قرار داشت.

در زمان شاه عباس، این آرامگاه مورد مرمت قرار گرفت. کریم خان زند نیز به علت خرابی‌های این بنا، ساختمان زیبایی به سبک بناهای آن دوره بر مدفن خواجه شیراز ساخت. همچنین در جلو آن تالاری با 4 ستون سنگی یکپارچه و بلند برای آرامگاه حافظ طراحی و اجرا شد.

آرامگاه شاهچراغ

آرامگاه شاهچراغ در کنار میدان احمدی شیراز قرار دارد

شاهچراغ آرامگاهی است که در آن حضرت میر سید احمد فرزند امام موسی کاظم (ع) معروف به شاه چراغ و برادر امام رضا (ع) دفن شده است.

در آغاز قرن 3 هجری شاهچراغ به شیراز هجرت کرد و در آنجا وفات یافت.

احمدبن موسی در راه پیوستن به برادر خود به سوی خراسان سفر نمود ولی در راه توسط افراد مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز کشته شد.

این بنا در دوره اتابکان فارس در قرن 6 قمری ساخته شده و گنبد و بارگاه آن دارای کاشیکاری‌های زیبایی است.

آرامگاه کریم خان زند

آرامگاه کریم‌خان زند در موزه پارس امروزی یا عمارت فرنگی واقع در روبروی ارگ کریم خانی ضلع جنوبی مجاور حیاط هنرستان صنعتی نمازی شیراز به خاک سپرده شد.از دیدنی های شیراز که برای عده زیادی قابل توجه است ، مقبره کریم خان است . کریم خان در سال ۱۱۹۳ ه ق در شیراز درگذشت و بنا به وصیت خودش پیکر او را در شاه نشین شرقی عمارت نظر شیراز به خاک سپردند.

باغ نارنجستان قوام

باغ نارنجستان قوام در شهر شیراز در محله بالا کفت و تقریبا در قسمت شرقی انتهای خیابان لطفعلی‌خان زند قرار دارد.

این باغ و عمارت از مجموعه ارزشمند دوران قاجار در شیراز است و به علت وفور درختان نارنج به باغ نارنجستان نامیده می‎شود. احداث این باغ و مجموعه‎های آن بوسیله علی‎محمد خان قوام‎الملک آغاز و در سال 1300هـ . ق بوسیله فرزندش محمد رضا قوام‎الملک تکمیل گردید.

در ورودی اصلی باغ رو به جنوب و سردر ورودی با تزیینات آجری و کتیبه‎ای سنگی از مرمر سرخ فام شامل آیاتی از قرآن کریم است و از چوب ساج با منبت‎کاریهای زیبا ساخته و به هشتی باز می‎شود و بوسیله دو راهرو به محوطه باغ ارتباط پیدا می‎کند.